"Các khoản nợ xấu đang bao vây hệ thống ngân hàng và dãy dài những ngôi nhà bỏ hoang mốc meo, cỏ mọc um tùm ở Hà Nội là những dấu hiệu của một nền kinh tế ốm yếu", AP bình luận
Tuy nhiên, với các nhà đầu tư nước ngoài, đây lại là thời cơ kiếm lời béo bở nếu họ được Chính phủ chào đón.
Nhưng nếu các nhà băng không cho vay trở lại, nền kinh tế sẽ vẫn chưa thể khởi sắc”, Gareth Leader – chuyên gia nghiên cứu châu Á tại Capital Economics cho biết. “ Tôi chẳng biết liệu mỗi lần đi vay họ có phải di chuyển chỗ thép ấy không, nhưng họ dùng cùng một lượng hàng mà.
Trong khi đó, các nhà băng có thể ăn lận số liệu nợ xấu với chiến lược “giả bộ và kéo dài thời gian” (pretend and extend). Tuy nhiên, cho đến lúc này, Hagan vẫn khuyên họ đợi chờ. Giới phân tích cho rằng VAMC có thể cân nhắc hiệp tác với các tổ chức nước ngoài để bù lại phần thiếu. Nhưng theo hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch, con số này có thể gấp 3 hoặc 4 lần. David Harrison, luật sư tại Mayer Brown Việt Nam nhận định Chính phủ sẽ chỉnh sửa luật để cho phép người nước ngoài mua bất động sản thế chấp thông qua hợp tác với VAMC.
Neil Hagan là một chuyên gia thu hồi nợ và muốn thành lập một công ty giúp người nước ngoài mua nợ xấu tại Việt Nam. Họ cho biết Chính phủ sẽ phải sửa một số luật quan yếu để việc này diễn ra suôn sẻ. Tỷ lệ nợ xấu được các ngân hàng ít là 4,9%.
* Fitch: Nợ xấu Việt Nam có thể tới 15% “Một quỹ đầu tư Mỹ có thể cấp vốn cho hết thảy hoạt động của VAMC.
Bán nợ xấu cho nhà đầu tư nước ngoài là một cách loại bỏ các khoản này ra khỏi sổ sách của các ngân hàng. Ông cũng đã mua nợ của Lehman Brothers và các ngân hàng khác tại châu Á trong khủng hoảng tài chính 1998. Phần đông số tiền này lại được cấp cho các doanh nghiệp nhà nước và ít được giám sát.
Hồi tháng 5, Việt Nam tuyên bố thành lập Công ty Quản lý Tài sản (VAMC) với số vốn 500 tỷ đồng để mua lại nợ xấu nhà băng. Nhưng cả 5 đều lấy chung một đống thép làm tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, để làm được việc đó, Chính phủ phải buộc các nhà băng thanh lý nợ xấu.
Rất nhiều con nợ là các công ty nhà nước. Bất động sản thì cần được tu bổ, còn các tài sản khác như nhà xưởng, máy móc hay tàu bè lại mất giá mau chóng nếu để không. Hiện tại, khi giá bất động sản sụt giảm và nền kinh tế cũng tăng trưởng với tốc độ chậm nhất 10 năm, các công ty và cá nhân chủ nghĩa vay tiền đã chẳng thể hoàn. Nếu Chính phủ cho phép, rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng nhảy vào.
Ảnh: AP Hagan dự đoán đến cuối năm, nhà đầu tư nước ngoài, như các quỹ cổ phần tư nhân Lone Star hay Fortress, có thể mua được một vài khoản nho nhỏ.
Trong khi đó, các nhà kinh tế và lãnh đạo ngân hàng đầu tư lại kém tự tin hơn một tí. Các nhà đầu tư cũng sẽ nhìn vào chất lượng tài sản được dùng làm thế chấp.
Chính phủ cũng phải tăng tốc cải tổ doanh nghiệp nhà nước. Càng thực hành việc này sớm, kinh tế Việt Nam sẽ càng nhanh phát triển”, John Sheehan - chuyên gia nợ xấu tại Capital Services Group cho biết. Bởi vậy, thu hồi nợ từ họ sẽ đặc biệt khó, nếu không muốn nói là không thể.
Các nhà đầu tư ngoại đã mua hàng tỷ USD nợ xấu và tài sản thanh lý sau cuộc khủng hoảng. Việc cho vay khi tín dụng bùng nổ đã không được kiểm soát tốt, để xảy ra ăn gian và tham nhũng trong hệ thống nhà băng. Ông giám đốc chi nhánh ngân hàng không hiểu nghĩ gì, khi có 5 người liên tục thế chấp cùng một số thép mà có khi còn chẳng tồn tại”.
Ông cho biết tuần nào cũng nhận được cuộc gọi từ các quỹ đầu tư ở Singapore và Hong Kong (Trung Quốc), hỏi về việc liệu đã đến lúc mua nợ hay chưa. Ông cho biết: “Tôi không cho rằng Việt Nam không thể thiết kế một cơ chế để giải quyết việc này”.
Lãnh đạo các công ty này có thể bị truy tố nếu bán tài sản giá rẻ, vì đó là “gây thất thoát cho nhà nước”.
Tuy vậy, rào cản với nhà đầu tư muốn mua nợ xấu cũng rất lớn. Rất nhiều công ty đã rót tiền vào bất động sản. Nhiều người vẫn tỏ ra nghi ngờ hiệu quả của biện pháp này.
“Chẳng có cách giải quyết nào dễ dàng cả. Nợ xấu, đẵn đến từ lĩnh vực bất động sản, đang bao vây khiến dòng vốn tắc nghẽn, chẳng thể phục vụ hoạt động sinh sản kinh doanh. Việc này được thực hành qua các công ty mua bán nợ. Việc này đã tạo ra những khoản nợ xấu khổng lồ, đe dọa phá sản nhiều nhà băng nhỏ, còn các nhà băng khác lại kìm nén cho vay, khiến nền kinh tế đóng băng.
Họ tự yên ủi rằng người vay có thể hoàn trả hết và gia hạn thời kì trả nợ cho họ. “Họ nhìn ra dịp, nhưng lại không thể tham gia”, Hagan cho biết. Họ hy vọng có thể kiếm lời bằng cách bán ngay hoặc chi tiền đánh bóng tài sản để bán lại hoặc tạo doanh thu. Như vậy, chủ toạ và các cổ đông cần đồng thuận với nhau để hài lòng lỗ. Hagan cho biết ông đang giúp khách hàng nghiên cứu 5 khoản nợ xấu can hệ đến nhau.
Nhiều nhà quan sát cho biết nhà chức trách tuồng như hy vọng kinh tế toàn cầu hồi phục sẽ kéo theo giá tài sản tại Việt Nam. Thêm vào đó, người nước ngoài cũng không được phép sở hữu bất động sản hay tài sản thế chấp.
Bình thường, nhà đầu tư sẽ mua lại các khoản vay cùng tài sản bảo đảm đi kèm với giá thấp hơn đáng kể. Các ngân hàng Việt Nam đã cho vay hàng tỷ USD cuối những năm 2000 khi Chính phủ muốn kích thích kinh tế sau hậu quả của khủng hoảng tài chính. Thùy Linh.
